ARANJE NASIL YAPILIR?

Aranje kelime anlamına bakılmış olduğunda düzenlemek anlamına gelmektedir. Örnek vermek gerekirse müzik alanında gitar ile çalınmakta olan yerleri kemanla çalmak, konturbas ile çalınması gereken yerleri bass gitar kullanarak çalmak ya da şarkılarda kullanılan vokal melodiyi piano yardımı ile çalmak aranje yapmak anlamındadır. Yine şarkı bölümleri üzerinde yer alan partisyonlarının yer değişikliklerini yapmak, parça da gerekli olan yerleri düzenlemek, ortada olan bir kısmı başa koymak, araya yeni melodi ya da enstrümanlar serpiştirmek ya da aradan bir şeyler fazla olan sesleri çıkarmayı içeren eylemlere de aranje yapmak denilmektedir.

Aranje işlemi fazlasıyla detay içermekte olan bir adımdır. Tamamen aranje yapmakta olan kişinin yaratıcılığına kalmış olan bir aşamadır.  Aranje işlemi enstrümanların frekans ve sesleri açısından birbirlerini tamamlayacak şekillerde sıralama işlemi yapılarak uyumlu olacak şekilde tınlaması olaylarına verilen adı kapsamaktadır.

Mix aşamasını gerçekleştrirken en basit şekliyle ilk olarak davul ve bass sesleri uyumlu olacak bir şekilde kayıt altına alınır ya da yazılır.  Sonraki aşama esnasında ise bass ve aynı zamanda davula eşlik edecek olan ve aynı zamanda onları da tamamlayacak olan gitar, piyano ya da enstrüman kayıt edilir. Her aranjör mix işlemini gerçekleştiremez. Mixing işlemi bir parça açısından önemli olan aşamalar arasında yer almaktadır.

Aranje yapmak bir müzik terimi olarak ele alınmış olduğunda, bu teknik ile yapılmakta olan işleme aranje etmek ve bunu yapmakta olan kişiye de aranjör denilmektedir. Ortaya çıkmış olan esere ya da şarkıya da aranjman adı verilmektedir. Aranje işlemini gerçekleştirmek, orkestra üzerinden farklı olan bestesinin de daha öncesinden yapılmış olan sahip olduğu bir melodi stilini korumak amacıyla çeşitli olan enstrüman seslerine dağıtılarak yeniden düzenlenmesinin yapılması ve bu esnada da eserin akış ve aynı zamanda armonizasyonunun yani se uyumunun yeniden yapılması anlamına gelmektedir. Daha kısa bir anlatım ile söylemek gerekirse; var olan melodiye enstrümanlar yardımı ile müzikal bir çeşitlilik kazandırmak amacıyla yapılmakta olan işleme denilmektedir. Sözlük anlamı olarak aranje işlemi; düzenlemek ya da sıraya koymak anlamına gelmektedir.

Aranje işlemini yapmaya başlamadan öncesinde şarkının sahip olduğu trafiğini, kullanılacak olan akorları ve sahip olduğu armoniyi de iyi kavramak ya da parçanın iskeletini de doğru bir şekilde oluşturmak gerekmektedir. Çünkü aranje yapmak aslında bir şarkının kremasıdır denilebilir. Şarkı ne kadar güzel olmuş olursa olsun ona asıl tadını verecek olan şey aşama aranjmanının yapılmasıdır.

Bir eser aranje işlemi gerçekleştirilirken parçanın her neresinde veya hangi enstrümanın tam olarak neyi çalacağı hakkında da çalışmalar yapılmaktadır. Yani sadece çıplak ses kullanılarak söylenmiş olan eserin altında bulunan enstrümanları ve bunların müzikal olarak da işlenmesi işlemi yapılmaktadır. Aranje yapmak işlemi üzerinde hangi enstrümanların hangi aralıkta  yer alacakları, hangi enstrümanların bu belirlenen aralıklarda hangi notaları çalacağı belirlenmesidir. Bu aşama esnasında ayrıca ara name denilmekte olan ya da buna intro denilmekte olan kısımlar da hazırlanmaktadır. Aranjörün üretmiş olduğu partisyonlar notalara dökülmüş olduktan sonrasında sıra da kayıt işlemine başlamak gelir. Bu aşama esnasında bütün parça da kullanılacak olan enstrümanların görevleri de hazır hale gelmektedir. Müzisyenler sıra ile gelerek sadece halihazırda düzenlenmiş olan bu notaları çalarak ve kayıt elde edilir. Hatta bazen enstrümanları çalan bu müzisyenler kayıt ve seslendirme anlarında birbirlerini dahi görmez ve hatta bu müzisyenlerden bazıları daha önce birbirlerini hiç görmeyen ve tanımayan insanlardan oluşmuştur. Müzisyenlerden sıra ile alınmakta olan kayıtlara da kanal kaydı adı verilmektedir. Bunların yanında bir de hücum kaydının yapılmış olması gerekir. Bu tür yapılan hücum kayıtları da grup demoları üzerinde kullanılmaktadır.

 Çağımız da teknolojinin büyük oranda değişmesi ile birlikte müzik alanında da çok büyük kolaylıklar sağlanmaktadır. Aranjör mesleği teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkmış bir meslek dalıdır. Günümüzde aranjörlük mesleği yapan kişiler arasında ve aynı zamanda aranjörlüğe bir yön veren sanatçılar arasında;

·        Ozan Doğulu,

·        İskender Paydaş,

·        Emre Kınay,

·        Volga Tamöz bulunmaktadır.

846 5Sayılı olan Fikir ve Sanat Eserleri kanunu kapsamı içerisinde fikir ve aynı zamanda sanat eserleri muvakafatname ile koruma altına alınmaktadır. Bu muvakafatname üzerinde mutlaka aranjör adının da bulunması zorunluluğu bulunmaktadır.